Voor het versieren van de boeken die ik maak, heb ik een foliepen. Dat is een soort klein soldeerboutje waarmee ik een ontwerp in folie op een (linnen) rug kan zetten. Dat werkt prima (filmpje kan je hier zien), maar je blijft zien dat het met de hand is gemaakt. Hans Zegveld, mijn boekbindleraar, heeft een echte foliepers: daar doe je letters in, en die druk je dan in de kaft. Veel strakker en het blijft langer goed, omdat het ook in de kaft is gedrukt (en dus niet zo snel slijt). Hans had zijn pers tweedehands gekocht, en ik was nieuwsgierig naar wat dat dan heden ten dage zou moeten kosten – als ik het al zou kunnen vinden. Dus zocht ik op Marktplaats naar een term als ‘pers’.
Een van de advertenties die voorbij kwamen, was voor een Adana 8×5, een handdegelpers. En dat intrigeerde me: in een aantal boeken die ik heb over “artist’s books” staat vaak “letterpress” als techniek genoemd, en natuurlijk had ik die term eens in Google gegooid om te zien waar dat nou voor stond. En hier was dan een drukpersje dat binnen het budget viel, en waarmee ik hele leuke dingen zou kunnen doen… En toen vond ik ook nog een filmpje waarin iemand een lino-snede in een flinke oplage afdrukte op een Adana. Ik heb de hele avond zitten broeien, en toen de verkoper gemailed dat ik graag langs zou komen om het persje te bekijken. Ik werd meteen gebeld en we maakten een afspraak voor dinsdag.
Dinsdagavond zijn we er naar toe gegaan. De verkoper is zelf drukker, en had allerlei (klassiek) spul waar hij wegens ruimtegebrek van af wilde/moest. We hebben de hele avond uitleg gekregen over van alles en nog wat, en nog behoorlijk wat extra spul meegekregen.
De Adana is een Brits letterpress-apparaat, bedoeld voor de hobby. De “8×5” staat voor het druk-oppervlak: 8 bij 5 inch, ongeveer 20 x 12,5 centimeter. Iets smaller dus dan een A5 (dat is 14,8 bij 21 cm). In 1999 is de laatste verkocht, in Japan. De eigenaar van het merk, Caslon, verkoopt nog steeds onderdelen.
Natuurlijk ging ik de avond daarop, toen ik alleen thuis was, proberen om een van de cliches die we hadden meegekregen, af proberen te drukken. Dat werd helemaal niks – blijkbaar was het persje niet goed afgesteld, had ik de verkeerde soort inkt en deed ik allerlei dingen fout. Nu ben ik iemand die vooral leert van voorbeelden. Ik had wel de Adana manual gevonden, maar daar staat alleen maar in dat je aan wat schroeven moet draaien om de pers goed af te stellen. Aan schroeven draaien kan ik wel, maar als je niet wat wat ‘goed’ is, dan ben je bij voorbaat al kansloos.
Tijd dus om hulp te zoeken: ik schreef een berichtje op de site van de margedrukkers, en ik kreeg een aantal zeer goede reacties op mijn noodkreet.
Hier onder nog wat foto’s van de pers.