Foliepers

Begin deze maand was weer de BoekKunstBeurs in de Pieterskerk in Leiden. De jaarlijkse bijeenkomst voor calligrafen, marge-drukkers, boekbinders en kleine uitgevers. Natuurlijk gingen wij daar ook dit jaar weer naar toe: niet alleen is het leuk om oude bekenden weer even te zien en bij te praten, maar ook om flink in te slaan met beurskortingen (en zonder verzendkosten). We hadden dan ook behoorlijk wat geld op zak, en we besloten om eerst even alles te bekijken voordat we iets zouden kopen.

Maar na de eerste ‘gang’ ging het al mis: op de voet van een pilaar zag ik twee foliepersen staan, die zeer redelijk geprijsd waren! Ik heb al een tijdje interesse in zo’n pers, maar tweedehands komen ze zo vanaf EUR 450 voorbij — en dat is het me dan toch weer niet waard. De exemplaren die hier werden aangeboden vielen in een andere prijsklasse, en ik besloot snel te handelen en een wit exemplaar van EUR 150 aan te schaffen. Groot ‘zetraam’ voor letters of clichés, met een hoop uitvulwit er bij. We sloten de koop en zetten het (zware!) ding in een hoek om het later weer op te halen. Dat was nog een hoop gedoe met de auto naar de kerk halen, met een karretje de pers naar de auto krijgen, enzovoorts. Bij de verkoper kocht ik ook nog een setje letters speciaal voor in de foliepers.

“En wat is dat dan, een foliepers?” vraagt menigeen zich nu af. Eigenlijk heel simpel: een pers waarmee je letters (of dus clichés) op metallic folie kan persen, en zo een patroon in een kaft kan persen. Een ‘foliepen’ had ik al, waarmee ik met de hand iets kon doen (zoals bijvoorbeeld op het Book of Shadows), maar als je een scherpe tekst wilt en/of een redelijke oplage wilt maken (zoals bijvoorbeeld op de kaft van ‘On a Given Day’), dan is een foliepers onontbeerlijk. En die heb ik nu dus!

Zoals elk nieuw apparaat is het eerst altijd even uitproberen ‘in het klein’, om een gevoel te krijgen voor hoe het nou precies werkt, en om te kijken wat er nu wel en niet handig is. Afgelopen weekend hebben we het ding opgesteld en zijn we gaan experimenteren.

De doosjes met de letters
De doosjes met de letters
Het interieur van de doosjes met letters
p6635 Het interieur van de doosjes met letters

De letters zijn 13 punts, en gelukkig zat er enig wit in de doosjes — anders dan was het nog lastig geworden! Het lettertje is een beetje sierlijk — wat de rechtgeaarde ontwerpers onder ons natuurlijk helemaal niks vinden, want die zien toch het liefst overal Helvetica op, maar voor mij past het wel goed. De doosjes zelf zitten best vernunftig in elkaar, en het is makkelijk om de letters voor een tekst bij elkaar te zoeken. De letters zijn van een aluminium-legering, zodat ze goed tegen druk en hitte kunnen. ‘Gewone’ loden letters druk je zo plat, en dat is natuurlijk niet de bedoeling! Ook grappig is dat de letters uit de USA komen en dat de gulden-prijs er nog op staat. Ik heb de upper- en lowercase, en de ‘Spaanse accenten’, maar gek genoeg geen cijfers, wat dan weer een beetje jammer is.

De pers
De pers

En dit is de pers. Je ziet het verwarmings-element links zitten. De ‘doucheslang’ brengt de warmte over naar het gedeelte waar de letters in zitten. Datgene wat je wilt bestempelen zit op een soort ‘slede’ rechts, en als je aan de hendel trekt dan schuift dat onder de pers.

Het zetgedeelte
Het zetgedeelte

Het gedeelte waar de letters in zit, kantelt naar voren zodat je er bij kunt. Het heeft geen zetraam, maar twee schuiven met een aantal schroefjes. Met die schroefjes moet je de individuele rijen vast zetten, wat een beetje een gedoe is. Op deze foto zit alles al vast, maar als het los zit, dan valt het in deze ‘natuurlijke’ stand er gewoon uit. Da’s een beetje gedoe bij het zetten, en da’s wel jammer.

Naar voren gekanteld
Naar voren gekanteld

Hier zie je goed hoe dat zetgedeelte aan de pers scharniert. Je ziet ook de ‘rails’ waarop de slede naar achter wordt getrokken, zodat het recht onder het pers-gedeelte komt. Je ziet trouwens ook een loshangende stang — aan de andere kant is die wel vast gemaakt aan de pers. Ik vermoed dat de pers eens gemodificeerd is geweest (waarschijnlijk om een ander/beter verwarmingselement in te bouwen), en dat dat toen is gesneuveld bij het herconstrueren.

Klemschroefjes
Klemschroefjes

Hier zie je goed de rij van schroefjes die je gebruikt om alles vast te zetten. De balk waar ze op zitten (dus eigenlijk de breedte van je zetsel) is ook te verstellen met een schroef die aan de andere kant zit.

Het zetsel
Het zetsel

Hier zie je hoe we de letters in de pers hadden geklemd. Een beetje gedoe om het zo te krijgen, want je moet het wit en de letters dus plaatsen terwijl je dat scharnierende gedeelte gekanteld moet houden.

De pers in actie
De pers in actie

Hier zie je de pers in actie. De slede schuift naar recht onder het zetsel, dat er op gedrukt wordt. Een beetje gedoe met uitmeten waar het nu precies komt, maar op zich goed te doen. De letters worden in ieder geval recht op het object gedrukt, zodat het gelijkmatig bedrukt wordt!

 

Een proefdrukje met de foliepers
Een proefdrukje met de foliepers

En dan hier het resultaat, op een stukje leer dat we nog over hadden. De onderste was niet goed gegaan: het folie was verschoven. Maar de bovenste afdruk is super-scherp en mooi in het leer gepreegd!

Ik ben dus erg tevreden met mijn aankoop! Ik wil wel nog wat andere letters (en cijfers!) om te gebruiken, en eens kijken wat er nodig is om een cliché naar eigen ontwerp te vervaardigen, maar dat is allemaal van later zorg.

16 comments

    • Dankjewel! Ik ben er ook erg tevreden mee. En die uitgebreide ‘reportage’, da’s ook meer voor onszelf… En als je nog tips of hints hebt over foliepersen, dan houd ik me aanbevolen!

  1. Voor mij zijn dit soort apparaten helemaal nieuw, omdat ik niet in deze “wereld” bekend ben, maar het ziet er gaaf uit. Mooi om hier zo’n uitgebreide uitleg te lezen. (en ook erg leuk om te zien dat 1 van de 2 poezels een bijrol heeft in de bewegende uitleg 😉 )

    • Zo’n uitgebreide beschrijving is ook voor onszelf: we schrijven gewoon op wat we ontdekken over het apparaat — want zelf moeten we er natuurlijk ook een beetje mee experimenteren om te zien wat er mogelijk is. Hopelijk helpt het anderen ook.
      En ik was aan het afwachten of het iemand zou opvallen dat er een poezel in het GIFje zat. Het verbaasd me niet dat het juist jou opvalt! 🙂

  2. Leuk om te lezen. Zelf ben ik ook op zoek naar zo’n pers, maar het maximale formaat dat ik in de advertenties zie is 13×13. En eigenlijk zou ik minimaal A4 willen kunnen drukken. Hoe groot is deze en heb je eventueel een tip wie ik ervoor kan benaderen?

    • Ik heb nog nooit een foliepers gezien die zo groot kon — in ieder geval niet binnen het hobby-circuit! En gegeven het feit dat deze al EUR 150 kostte en dat al goedkoop is voor een foliepers, durf ik niet eens te denken aan hoe duur een A4-pers zou zijn!
      Er zijn wel foliedrukkerijen, en die hebben natuurlijk veel meer spullen. Misschien zou je daar eens naar kunnen zoeken, en kijken wat zij gebruiken en/of ze iets over hebben?

      Een andere optie is de foliepen, maar dat is dan natuurlijk niet voor grote oplages (of je moet echt tijd te veel hebben).

  3. Ik heb onlangs net zo’n machine gekocht. Omdat ik het plaatsen van de letters onhandig vindt, laat ik nu een klein aluminum frame maken van 140 x 80 x19mm (kan ik binnenkort ophalen). In dat raamwerk kan ik dan gemakkelijk de te zetten tekst e.d. opzetten en dan als één geheel in de machine klemmen.
    Het invulbare vlak wordt weliswaar wat kleiner, maar voor de meeste thuis toepassingen groot genoeg.

    Wanneer dat naar tevredenheid verloopt, laat ik er nog één maken, maar dan met een handvat aan de voorzijde. Hiermee kan zonodig zelfs nog hete werkstukken eenvoudig verwisselen.

    • Wat een goed idee, Fer! Ik heb inderdaad al een aantal keren gehad dat het zetsel uit de pers viel tijdens het drukken. Je kan je voorstellen dat dat geen al te feestelijke gebeurtenis is — en omdat de letters ook nog eens loeiheet zijn, kan je het ook niet direct weer goed in elkaar zetten.
      Een kleiner zet-raampje dat je makkelijker kunt uitvullen zou dan inderdaad een mooie uitkomst zijn! Kan je eens foto’s ergens zetten, zodat we kunnen zien hoe dat er uit ziet?

  4. Hier de foto’s (als het lukt tenminste met Photobucket). Ik heb voor het gemak maar vulblokjes er tussen geplaatst, maar het werkt perfect. Het alu raampje heb ik laten maken ( €26,-), maar je kan het ook zelf maken van staafjes Alu en die aan elkaar schroeven. Ik heb inmiddels ook een tekening gemaakt van een groter werkblad die ik inplaats van de de bestaande er op ga schroeven (volgende week klaar). Niet van staal maar van 3mm alu plaat.
    [IMG]http://i252.photobucket.com/albums/hh34/go2fer/IMG_7872.jpg[/IMG][/URL][IMG]http://i252.photobucket.com/albums/hh34/go2fer/IMG_7877.jpg[/IMG][/URL][IMG]http://i252.photobucket.com/albums/hh34/go2fer/IMG_7876.jpg[/IMG][/URL]

    • Mag ik vragen waar je dat frame hebt laten maken? Want ik heb inderdaad wel problemen gehad met het fixeren van de letters, en dit ziet er uit als de oplossing… En zo netjes als dit krijg ik het toch niet…

      • Ik heb je vraag over het hoofd gezien. Ik heb het laten maken bij de firma Zirkzee, Flevoweg te Leiden.
        Ik den bij nader inzien dat de hoogte wellicht minder kan zijn dan 20mm. Beter lijkt me iets tussen de 15 en 17 mm, zodat de letters er voldoende bovenuit steken.

  5. Hier foto’s van de nieuwe werkplaat, gemonteerd op de slede en een met de oude werkplaat/werkbad ter vergelijking. Door het grotere vlak ( 20 x 25 cm) kunnen ook grotere werkstukken gemakkelijker bedrukt worden.
    [http://i252.photobucket.com/albums/hh34/go2fer/IMG_0180.jpg], [http://i252.photobucket.com/albums/hh34/go2fer/IMG_0181.jpg]

    • Ennie, volgens mij is elke folie geschikt voor leer. Ten minste, met mijn ‘verguldpen’ lukt het op zowel linnen als leer. (Kijk maar eens naar The Book of Shadows en de Reis-boek-doos — zelfde soort folie.)
      Ik betrek mijn folie vaak bij BoekTotaal, maar je kunt ook vaak op de BoekKunstBeurs in het najaar mooie aanbiedingen vinden voor folie bij de diverse standhouders.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *